Ezi nri na ezi nri nwere ike iduga mmadu ka o buru ibu. Site na echiche nke physiology nke oriri na-edozi, onye nwere ihe dị iche nke ihe karịrị 10% a na-ewere dị ka abụba. Na nke a, a gaghị echefu ihe niile maka "oke ọkpụkpụ" ma ọ bụ ọnọdụ ndị ọzọ. Ọ bụrụ na mmadụ dị mma, ọ na-enweta abụba naanị n'ihi nri dị oke mkpa, ya bụ, site n'inye ozu ya "ume ọkụ" karịa ka ọ dị mkpa iji nọgide na-adị ndụ.
A na-atụle ike nrụrụ na-akwado ọrụ dị mkpa nke ahụ na kilocalories (kcal). ma ọ bụ kilojoules (kJ). Otu kilocalorie bụ ihe dịka 4.2 kilojoules.
Ọnụ ọgụgụ nke ume ọkụ na-eme kwa ụbọchị na-adabere ọ bụghị nanị n'ókè nke ahụ, afọ na mmekọahụ, kamakwa n'ụdị ọrụ mmadụ. Onye ọrụ na-arụ ọrụ mmanye ma ọ bụ onye ọrụ ụlọ, ga-eri ọtụtụ nri karịa ndị na-arụ ọrụ nọ na tebụl. Egwuregwu ndị na-eme egwuregwu na-achọkwu calorie.
E nwere nkwenye n'ozuzu banyere otu esi agụta ọnụọgụ abụọ kilocalories ka ha wee nwee ike ịdị arọ: kwa kilogram nke ahụ dị arọ 30 kcal. na-arụ ọrụ ọkpụkpụ-arụ ọrụ na ihe dị ka 25 kcal maka ọrụ ọkụ.
Ya mere, onye chọrọ ịkwụsị ibu kwesịrị ibelata mmerụ nke "nri" ike. Otú ọ dị, egbula ya n'ụzọ dị egwu, ya bụ, buru nnukwu ihe! Ọtụtụ ndị dọkịta adịghị akwado "ihe ndị na-agwọ ọrịa", ọ bụghị ịkọ nri nri "efu," ebe ọ bụ na ọ bụ naanị calorie ka ahụ na-efu, ma ọtụtụ ihe ndị ọzọ dị mkpa iji nọgide na-arụ ọrụ ndị dị mkpa.
Ihe kacha mkpa na-edozi ahụ bụ protein , otu nri nri, ndị ọkà mmụta sayensị na-akpọ protein. Aha ahụ sitere n'okwu Grik proton, ya bụ, nke mbụ, nke kachasị mkpa. Ugbu a, a maara na e nwere ọtụtụ narị protein na ụdị protein dị iche iche, naanị iri na abuo n'ime ha dị mma maka ahụ anyị. Uru nke protein ọ bụla na-adabere ọnụ ọgụgụ zuru ezu nke components ya, nke a na-akpọ amino acids, ha bụ akụkụ dị mkpa nke ndị na-edozi ahụ.
Ndị na-edozi dị mkpa maka mmadụ iji mepụta ihe ọhụrụ nke mkpụrụ ndụ, karịsịa akwara na obi. Mkpa ha dị ihe dị ka 0.9 g kwa kilogram nke arọ ahụ, i.a. ndị na-edozi kwesịrị ịbụ 13-15% (na ihe kachasị 20%) nke ọnụ ọgụgụ zuru oke nke ndị okenye.
Enweghị protein na nri na-eduga na eziokwu ahụ bụ na nguzogide nke ahụ na-arịa ọrịa, yana ikike anụ ahụ na nke uche nke mmadụ, na-ebelata. N'aka nke ọzọ, protein ndị ọzọ na nri adịghịkwa arụ ọrụ dị mma.
Ahụ mmadụ na-echebara nchedo kachasị mma nke anụmanụ, dịka ọmụmaatụ, protein nke anụ, azụ, àkwá, mmiri ara ehi na mmiri ara ehi. Ngwurugwu dị otú a n'ozuzu na n'ozuzu ka ụmụ mmadụ karịa ka ndị na-edozi nke sitere na osisi, ebe ọ bụ na ahụ dị mfe ịmepụta protein na ha. Kwesịrị ekwesị maka ịmepụta onwe ya. Ka o sina dị, ndị ọkà mmụta sayensị na-atụ aro ka ha kpuchie ọchịchọ kwa ụbọchị maka protin site na 40-50% na ndị na-edozi ahụ sitere na anụmanụ, na ndị fọdụrụ - ndị na-edozi ahụ sitere na ya. Otu n'ime ihe kpatara nkwenye bụ na a na-ejikarị abụba buru ibu na-edozi ụmụ anụmanụ dị iche iche, ihe ọzọ kpatara ya bụ na ndị na-edozi ahụ sitere na ya na-edozi edozi anụmanụ ma bụrụ nke ahụ na-etinye ya ngwa ngwa.
A naghị akpọ abụba n'efu na isi iyi nke zuru ezu, naanị otu gram abụba nwere calorie 9. A na-echekwa abụba dị arọ n'okpuru anụ ahụ na "ụbọchị mmiri ozuzo", nakwa n'ihi ọdịdị ahụike nke ụmụ nwanyị, ikike ịzụlite ya siri ike.
Ma, dị ka ọ dị, mmadụ enweghị ike ime n'enweghị abụba na-enweghị abụba, mmadụ apụghị, abụba dị mkpa maka ịnọgide na-ahụ ahụ. Dịka ọmụmaatụ, vitamin A., D, E na K nwere ike kewaa n'ime ahụ naanị site n'ịhapụ ụfọdụ abụba.
Nri nile nwere oriri bu glycerin na acids fatty. Dabere na ọnụ ọgụgụ nke mkpụrụ ndụ ọbara, acids jupụtara na ọnụ ọgụgụ dị ukwuu nke mmiri hydrogen, acids fatty unsaturated na unsaturated unsaturated ogige dị iche iche. Ihe abuba acids na acho acho acho acho achoghi acho acho acho acho ya, ma enwere otutu acids fatty acids, nke a na - acho kwa ya, ma obu ihe di mkpa, a ghaghi enweta ya na nri. Ihe bara uru maka ịnọgide na-enwe ahụ ike bụ linoleic acid, n'ọtụtụ buru ibu dị na mmanu ihe oriri, dịka ọmụmaatụ, na sunflower, soybean na ọka. N'oge nri ma ọ bụ mgbe ọ na-arụ ọrụ kwesịrị ekwesị, egbula abụba, nke anyị na-agbasa na nri, karịsịa ebe ọ bụ na e nwere ụdị margarine na bọta, ma ọ dịghị ihe na-atọ ụtọ ụtọ.
Maka ikuku ya dị mkpa iji mmanụ ihe oriri ma ọ bụ anụ anụmanụ na-eme, ma mee ka obere ihe oriri caloric ghara iji ihe kacha mkpa maka abụba.
Onye na-ebu ume nke atọ maka ahụ anyị bụ carbohydrates , nke gụnyere carbon, hydrogen, na oxygen, mgbe hydrogen na oxygen dị n'ime ha n'otu ihe dị ka mmiri. Carbohydrates apụta na nri anyị n'ụdị shuga, starch na eriri. Ndabere nke carbohydrates bụ ihe a na-akpọ ndị na-edozi shuga - glucose na fructose. Site na nchikota abuo abuo abuo, enwere okpukpu ulo. Ọ bụrụ na e jikọtara ọtụtụ ndị na-adị mfe nghọta, ndị carbohydrates dị mgbagwoju anya na-etolite: starch na eriri. Ọ bụ otu ihe dị iche iche nke ballast substances na-adịghị ekewa n'ime ahụ, ma na-enye aka ịchịkwa mgbaze ma na-emepụta ụda satiety, mmetụta a na-egosipụtakarị mgbe osika osikapa, n'etiti ihe ndị ọzọ, n'agbanyeghị nnukwu ihe dị n'ime calorie dị n'ime ya, osikapa bụ ezigbo nri.
Starch, n'ụzọ dị iche, usoro mgbaze na-ekewa ahụ n'ime anụ dị mfe, n'ụzọ, naanị ha na-ebu ọbara.
A na-ahụkarị carbohydrates dị mgbagwoju anya na achịcha, poteto, osikapa na pasta. Ihe ndị a na-eme ka ụbụrụ satty dịgide, dịka ha na-abanye n'ọbara ruo ogologo oge, na obere akụkụ n'ihi ọnọdụ ha dị mgbagwoju anya na oge buru ibu maka nsị ha. N'ihi ya, ike nke na-abanye n'ime ahụ na-eme ka ọ dịkwuo mma karịa mgbe oriri nke shuga na shuga bara ọgaranya, nke, ọ bụ ezie na ọ na-enye ahụ ike. Ejighị ike eme ihe, ọ dị mwute ikwu na ọ pụtaghị n'anụ ahụ, kama ọ na-abanye na gligocene, starch anụ, ma na-echekwa ya na uru na imeju. Otú ọ dị, ájá ndị a na-agbagha ngwa ngwa maka ha "ogige. Ihe na-anọgide na-emebiga ihe ókè, usoro usoro nke metabolism na-agbanwe ghọọ abụba, ma, n'ụzọ nkịtị, na-atụgharịrị n'ụdị ụlọ ahịa na-abaghị uru. Ya mere, sweets, karịsịa achịcha na achịcha na-acha ọcha na-atụnye ụtụ n'echiche nke ibu arọ, na ndị chọrọ ịkwụsịlata ma ọ bụ na-ebu arọ ha, ọ kachasị mma iji rie ha na obere ego ma ọ bụ tụfuo kpamkpam. Ndị na-eri nri, ọ kachasị mma iji wepụ ha na nri. Mgbe ị na-ahọrọ nri ziri ezi, ọ ga-aka mma iji achịcha dị elu nke ballast bekee, dịka ọmụmaatụ, ọrịa shuga ma ọ bụ dummeal na bran, ma, n'aka nke ọzọ, ị nwekwara ike inye otu mpempe achịcha ọka wit n'oge ụfọdụ.
A na-ewepụ shuga kpam kpam n'ụdị ya dị ọcha, ọ bụ ihe na-achọsi ike ịjụ mmanụ aṅụ. Maka ihe na-atọ ụtọ, ọ bụ nanị saccharin ma ọ bụ shuga dị ka shuga ka akwadoro.
Vitamin bụ isi ihe oriri nke mmadụ. Ebe ọ bụ na ahụ mmadụ n'onwe ya adịghị synthesize ma ọ bụ synthesize vitamin dị ntakịrị ichekwa, ọ dị ezigbo mkpa na-enweta ha na nri na ezu zuru ezu. Nakwa ndị na-edozi ahụ. A na-ebute vitamin, nke mbụ, na ahụ na nri osisi, n'ihi na osisi na-enwe ike synthesize vitamin onwe ha.
Na nri, vitamin dị oke ọnụ, ọ bụ ezie na ọ na-emetụ n'ahụ ahụ, na-akpali ma na-eduzi usoro ihe ndị dị ndụ, na nke a na-enye aka mee ka ọrụ nke dị mkpa ghara ịmalite.