Metabolism bụ mmeghachi omume kemịkal nile nke na-eme n'ime ahụ mmadụ, bụ mgbe mgbanwe nke ihe na ike na-ewere ọnọdụ. Metabolism na-egosi njikọ nke ike, nkwụsị nke ogige ndị na-enweghị isi, nkwụsị nke nchịkọta ihe dị iche iche, ịmepụta ihe ndị dị mkpa, ndị na-etinye aka n'etiti etiti, ya bụ, ọ na-ekpuchi ihe niile na-eme n'ime ahụ ma na-etinye aka na mbibi na mbibi nke ogige ọ bụla. Metabolism bụ nsogbu ugboro ugboro na ihe kpatara nsogbu dị otú ahụ nwere ike ịdị iche.
Metabolism mejupụtara usoro abụọ ejikọtara - anabolism (mmeghachi omume mmeghachi omume) na catabolism (mmeghasị mmegha, nkewa).
Anabolism na-agụnye njikọ nke bekee na mmiri n'oge mmeghachi omume enzymatic. Anabolism jikọtara ya na oriri nke ike dị na nsụsi phosphate nke ATP.
Ọchịchị catabolism, nke dị iche, na-egosi nbibi nke onwe ya na ihe ndị na-eri nri n'oge mmeghachi omume enzymatic ma na-esote ya na ntọhapụ nke ike dị n'ụdị ATP. Nke ahụ bụ, enzymes na-arụ ọrụ dị mkpa na usoro nhazi.
Ihe kpatara ọrịa metabolic
Isi ihe kpatara ya bụ:
- Mmebi nke endocrine na ụjọ usoro nke ahụ;
- Enweghi nke enzymes n'ihi mmebi nke njikọ ha;
- Enweghị ndi na-edozi protein;
- Enweghị protein ndị njem;
- Agbanwe mgbanwe dị na nri, nke na-eduga na enweghi ihe nchoputa, vitamin, dị mkpa amino asịd, abụba asịd;
- Okwenyeghi ihe ndi mmadu ji mezuo ya na ndi mmadu;
- Ụdị ọla arọ dị arọ n'ahụ;
- Ịnata ndị mba ọzọ, ogige ndị na-egbu egbu (xenobiotics);
- Mmebi iwu na usoro ọmụmụ, na DNA.
Mmetụta dị ukwuu na usoro ihe mgbochi ahụ bụ inwe ụzọ ndụ, oriri na-edozi ahụ, ihe oriri a na-ahọrọ n'ụzọ dị mfe, ọnụ ụra nkịtị, ọnọdụ nrụgide, igwu egwu na mmegharị arụmọrụ.
Enwere echiche dị na ihe mere kpatara mmebi nke usoro mgbochi metabolic na-esokwa na ndị a:
Mgbanwe mgbanwe na ndụ
E gosiputara na ndị siri ike ịhụ mgbanwe ma bidoghachi ndụ ha na-ata ahụhụ ọtụtụ ugboro site na ọrịa ndị nwere nsogbu. Nnyocha ogologo oge egosiwo na n'etiti ndị na-arịa ahụhụ, ndị na-agbasi mbọ ike ka ha dịrị ndụ, na-atụ anya ma hazie ndụ ha dị nnọọ mkpa karị.
Nsogbu ezinụlọ
Ndị nchọpụta nke America egosila na ndị mmadụ na-ata ahụhụ site n'ọmụmụ ihe na-esikarị apụta n'ime ezinụlọ ebe enweghi mmekọrịta dị n'etiti ndị òtù ezinụlọ, enweghị obiọma, nkwado, enyemaka aka, na ihe ndị ọzọ. N'ọnọdụ ndị dị otú a, mmimia na-aghọ ụzọ iji dọta uche, ma si otú a chefuo ihe karịrị kilogram enweghị mmekọrịta ezinụlọ.
Ndị nwere nsogbu na-enweghị isi, n'ime ọnụ ọgụgụ ka ukwuu nke ikpe, nwere ndị nne na nna siri ike, ndị dị ike ka na-eme ka ụmụ ha na ndị ezinụlọ ha nwee nrụgide. N'ihi nke a, nke a na - eduga ná esemokwu n'ezinụlọ, enweghi mmekọrịta dị mma.
N'ọnọdụ ndị dị otú ahụ, mmụba nke ọmịiko na-abụ maka ha nkwụsị nke mbụ. Ndị dị otú a na-anwa igosi onwe ha dịka mmadụ, igosi ndị mụrụ ha na ha nwere ike ime ọtụtụ ihe n'enweghị mkpịsị aka ha, ya mere ha na-amalite ịchịkwa ibu ha.
Nsogbu ndị mmadụ
Ụfọdụ ndị mmadụ na - amalite ijikọ nsogbu mmekọrịta mmadụ na ibe ya, ọdịda, ọdịda na mmekọrịta na njedebe ha. N'oge ndị dị otú a, mmadụ na-abịa na nkwubi okwu na ọ bụrụ na ọ dị nro ma ọ bụ buru ibu, ọ dịghị ihe ọjọọ ga-eme ya. Ọ nọdụrụ na nri obi ọjọọ, nke na-eme ka mmebi nke usoro mgbochi na ahụ.
Ihe ojoo na egwu, tinyere ihe mberede okporo ụzọ, ịgba alụkwaghịm, nsogbu na ndị a hụrụ n'anya, ọnwụ nke ndị ikwu, nsogbu nke ọrịa ahụ.
Mgbochi
E kwesiri icheta na nsogbu nke a na-enwe na-enwe nsogbu dị ukwuu, ọgwụgwọ nke ga-achọ nnukwu mgbalị, oge na ego. Ya mere, ọ ka mma igbochi ọrịa a karịa ịme ya emesị.
Ihe eji egbochi mmebi nke usoro metabolic dị na onye ọ bụla. Ha na-adabere na nri ziri ezi, ndụ ndụ, mmega ahụ, ụra nke ọma. Gbalịa izere ọnọdụ nrụgide ma gaa nri na nghọta nkịtị. Na nsogbu, biko kpọtụrụ ndị ọkachamara maka enyemaka.