A pụrụ iji ahụ anyị tụnyere obodo ukwu. Mkpụrụ ndụ bi na ya na-ebi na "ezinụlọ", na-akpụ akụkụ, na mgbe ụfọdụ, furu efu n'etiti ndị ọzọ, ha na-alaghachi (dika, dịka ọmụmaatụ, sel nke usoro ahụ ji alụso ọrịa ọgụ). Ụfọdụ bụ ụlọ obibi ma ghara ịhapụ ebe mgbaba ha, ndị ọzọ bụ ndị njem ma ghara ịnọ n'otu ebe. Ha niile dị iche, nke ọ bụla nwere mkpa ya, agwa ya na ọchịchị ya. N'etiti mkpụrụ ndụ bụ ụzọ ntakịrị na nnukwu njem - ọbara na arịa lymph. Kwa oge n'ime ahụ anyị, ọtụtụ nde ihe mere: mmadụ ma ọ bụ ihe na-eme ka ndụ dị jụụ ma ọ bụ ụfọdụ n'ime ha na-echezọ ọrụ ha ma ọ bụ, n'ụzọ dị iche, na-anụ ọkụ n'obi. Na, dịka ọ bụla megalopolis, iji nọgide na-arụ ọrụ, a chọrọ nlekọta nchịkwa ebe a. Anyị maara na onyeisi anyị bụ usoro ụjọ. Aka nri ya bụ usoro endocrine (ES).
Na
ES bụ otu n'ime usoro dị egwu na nke dị omimi nke ahụ. Ihe mgbagwoju anya n'ihi na ọ na-agụnye ọtụtụ glands, nke ọ bụla nwere ike ịmepụta site na otu na ọtụtụ hormones dị iche iche, na-achịkwa ọrụ nke ọtụtụ akụkụ, gụnyere endocrine glands onwe ha. N'ime usoro ahụ, e nwere ndị ọkachamara pụrụ iche nke na-enye gị ohere ijikwa ọrụ ya. Ihe omimi nke ES bu ihe jikotara ihe omuma nke usoro na ihe omimi. Iji chọpụta ọrụ ya, ọ na-achọ teknụzụ ndị na-egbuke egbuke. Ọrụ nke ọtụtụ hormones ka na-edoghị anya. Naanị anyị na-eche banyere ịdị adị nke ụfọdụ, ọ bụ ezie na ọ kabeghị enwe ike ịchọpụta ihe ha mere na sel ndị kewapụrụ ha. Ọ bụ ya mere endocrinology - sayensị na-amụ banyere homonụ na akụkụ ndị na-emepụta ha - a na-ewere ya dịka otu n'ime ihe kachasị ike n'etiti ndị ọkachamara ahụike na nke kachasị mma. N'ịghọta nghota na usoro dị iche iche nke ọrụ nke ụfọdụ bekee, anyị nwere ike imetụta usoro na-eme n'ime ahụ anyị. A sị ka e kwuwe, ekele maka homonụ, a mụrụ anyị, ha na-eme ka ha nwee mmetụta dị mma n'etiti ndị nne na nna n'ọdịnihu, chọpụta oge e guzobere sel na nwanyị na oge nke njikọta spam. Ha na-agbanwe ndụ anyị, na-emetụta ọnọdụ na agwa. Taa, anyị maara na ES na-achịkwa usoro ịka nká.
Ọdịdị ...
Akụkụ ndị mejupụtara ES (gọọmenti thyroid, adrenal glands, wdg) bụ otu nke mkpụrụ ndụ dị na akụkụ ndị ọzọ ma ọ bụ anụ ahụ, na sel ndị mmadụ na-agbasasị n'ebe dị iche iche. Ọdịiche dị n'etiti endocrine glands ndị ọzọ (a na-akpọ ha exocrine glands) bụ na mbụ chebe ha ngwaahịa - homonụ - ozugbo n'ime ọbara ma ọ bụ lymph. N'ihi nke a, a na-akpọ ha olulu nke na-arụ ọrụ na nzuzo. Na exocrine - na lumen nke a ma ọ bụ nke ahụ (dịka ọmụmaatụ, nnukwu ọrịa exocrine kachasị - imeju - zoro ezo ya - bile - n'ime lumen nke gallbladder ma banye n'ime eriri afọ) ma ọ bụ n'èzí (ihe atụ - akwa glands). A na-akpọ ogwe osisi Exocrine glands nke nzuzo. Hormones bụ ihe nwere ike ime na mkpụrụ ndụ ndị na-echebara ha echiche (a na-akpọ ha mkpụrụ ndụ ndị a na-atụ anya), na-agbanwe ọnụego nke usoro mgbochi metabolic. Ntọhapụ nke homonụ na-abanye n'ime ọbara na-enye EC ezigbo uru. Iji nweta mmetụta, ọ na-ewe sekọnd ole na ole. Hormones na-aga kpọmkwem n'ọbara, nke na-eje ozi dịka njem ma na-enye ohere ngwa ngwa iji nweta ihe ziri ezi na anụ ahụ niile, n'adịghị ka mgbaàmà na-efe efe nke na-agbasa site na mgbanaka ahụ, ma n'ihi nkwụsị ma ọ bụ mmebi ya, nwere ike ghara iru ihe mgbaru ọsọ ha. N'ihe banyere homonụ, nke a anaghị eme: ọbara mmiri mmiri na-ahụkarị nsogbu ma ọ bụrụ na a na-egbochi ma ọ bụ karịa arịa ọbara. Na akụkụ na mkpụrụ ndụ nke eburu ozi nke ES, a natara ya, ndị nabatara na-ahụ otu hormone dị na ha. Njirimara nke usoro endocrine bụ ikike ọ nwere 'inwe mmetụta' nke itinye hormones dị iche iche ma gbanwee ya. Ọnụ ọgụgụ ha dabere na afọ, okike, oge nke ụbọchị na afọ, afọ, ọnọdụ uche na ọnọdụ anụ ahụ nke mmadụ na ọbụna àgwà anyị. Ya mere, ES na-eme ka ụda na ọsọ nke usoro mgbanwe anyị.
... na ndị na-eme ihe nkiri
Ọkpụkpụ pituitary bụ isi endocrine. Ọ na - ewepụta homonụ nke na - akpali ma ọ bụ na - egbochi ọrụ nke ndị ọzọ. Ma, ọ bụghị isi nke ES ka ọ na-eme, ọ na-arụ ọrụ nke njikwa. Hypothalamus bụ ikike dị elu. Nke a bụ ngalaba nke ụbụrụ, nke nwere ụyọkọ nke mkpụrụ ndụ ndị jikọtara ihe onwunwe nke ụjọ na endocrine. Ha na-emepụta ihe ndị na-achịkwa pituitary na endocrine glands. N'okpuru nduzi nke hypothalamus, ụbụrụ pituitary na-amịpụta homonụ nke na-emetụta anụ ahụ dị nro. Ya mere, hormone na-eme ka ọgwụ na-akpali gị na-achịkwa thyroid glands, corticotropic - ọrụ nke adrenal cortex. Mmiri hormone (ma ọ bụ hormone growth) anaghị emetụta akụkụ ọ bụla. Mmetụta ya na-agbasa n'ọtụtụ dị arọ na akụkụ. Ọdịiche a dị na ihe nke homonụ kpatara ọdịiche dị na mkpa ha na ahụ ha na ọnụ ọgụgụ ọrụ ha nyere. Ụdị nke usoro mgbagwoju anya a bụ ụkpụrụ nzaghachi. Enwere ike ịkpọ ES na-enweghị ikwubiga okwu ókè karịa onye kwuo uche ya. Na, ọ bụ ezie na ọ nwere akụkụ "ịchịkwa" (hypothalamus na pituitary gland), ndị na-akwado ọrụ na-emetụta ọrụ nke elu ugwu. Na hypothalamus, ọkpụkpụ ahụ nwere ndị nabatara na ọnye nke hormones dị iche iche na ọbara. Ọ bụrụ na ọ dị elu, akara sitere n'aka ndị natara ga-egbochi mmepụta ha na ọkwa ọ bụla. Nke a bụ ụkpụrụ nzaghachi na arụmụka. Gland thyroid gland nwetara aha ya maka ọdịdị ya. Ọ na-ekpuchi olu, gbara ya gburugburu. Ihe mejupụtara ya na hormones bụ iodine, na enweghi ike iduga n'adịghị arụ ọrụ nke ahụ. Hormones nke gland na-eme ka nghota dị n'etiti ọdịdị anụ ahụ dị ọcha na iji abụba echekwara na ya. Ha dị mkpa maka mmepe nke ọkpụkpụ na ọdịmma nke anụ ahụ, na-emekwa ka mmemonụ ndị ọzọ dị (dịka ọmụmaatụ, insulin, na-eme ka mpempe nri nke carbohydrates) mepụta. Ihe ndị a na-arụ ọrụ dị oke mkpa na mmepe nke usoro ụjọ ahụ. Enweghị homonụ na gland na ụmụ ọhụrụ na-eduga ná nrụpụta nke ụbụrụ, ma emesị mee ka ọgụgụ isi dị ntakịrị. Ya mere, a na-enyocha ụmụ ọhụrụ niile maka ọdịnaya nke ihe ndị a (a na-anwale ule a na usoro nyocha maka ụmụ ọhụrụ). Tinyere adrenaline, hormones thyroid na-emetụta ọrụ nke obi ma mezie ọbara mgbali.
Parathyroid glands
Parathyroid glands bụ 4 glands dị na agba nke anụ abụba n'azụ thyroid, nke mere na ha nwere aha ha. Glands nwere hormones abụọ: parathyroid na calcitonin. Ha abụọ na-enye mgbanwe nke calcium na phosphorus na ahụ. N'adịghị ka ọtụtụ endocrine glands, ọrụ nke parathyroid na-achịkwa site na mmụgharị nke mejupụtara ọbara na vitamin D. Na pancreas na-achịkwa metabolism nke carbohydrates na ahụ, na-esonye mgbaze na-emepụta enzymes nke na-eme ka mmebi nke ndị na-edozi, abụba na carbohydrates. Ya mere, ọ dị na mpaghara nke mgbanwe nke afo n'ime obere eriri afọ. Ígwè na-ahapụ hormones abụọ: insulin na glucagon. Nke mbụ na-ebelata shuga shuga n'ọbara, na-eme ka mkpụrụ ndụ nwee ike itinyekwu ya n'ọrụ ma jiri ya. Nke abụọ, nke dị iche na nke ahụ, na-eme ka shuga dịkwuo okpukpu, na-eme ka mkpụrụ ndụ imeju na anụ ahụ nwere ike iji nyeghachi ya. Ọrịa kachasị emetụta ọrịa na pancreas bụ ụdị ọrịa shuga (ma ọ bụ ọrịa shuga insulin). Ọ na-amalite n'ihi mbibi mkpụrụ ndụ ndị na-emepụta insulin, mkpụrụ ndụ nke usoro ahụ ji alụso ọrịa ọgụ. Otutu umuaka ndi nwere oria mamari nwere ihe omumu nke nwere ike kpebie imepe oria a. Mana ọ na-akpatakarị ọrịa ma ọ bụ na-ebute nchegbu. Ugwu adrenal nwere aha ha maka ebe a. Mmadu enweghi ike ibi ndu n'enweghi ure mmiri na hormones ha na-emepụta, a na-ewerekwa akụkụ ndị a dị oke mkpa. N'ime usoro ihe omumu nke umu amuru ohuru, ule nke imebi oru ha gunyere - nsogbu nke nsogbu di otua ka odi egwu. Ọkụ ndị na-adrenal na-emepụta ihe ndekọ nke homonụ. Ndị a ma ama n'ime ha bụ adrenaline. Ọ na-enyere ahụ aka iji kwadebe na ịnagide ihe ize ndụ ndị nwere ike. Nke hormone a na-eme ka obi belata ngwa ngwa na ịmịpụtakwu ọbara n'ahụ akụkụ ahụ (ma ọ bụrụ na ọ dị mkpa ịgbapụ), na-eme ka iku ume na-enye ahụ ahụ site na ikuku oxygen, na-ebelata mmetụta uche na mgbu. Ọ na - eme ka ọbara mgbali elu, na - eme ka ụbara na - erute ụbụrụ na akụkụ ndị ọzọ dị mkpa. Norepinephrine nwekwara mmetụta yiri ya. Nke abụọ kacha mkpa hormone nke adrenal glands bụ cortisol. O siri ike ịkpọ usoro ọ bụla n'ime ahụ, nke ọ na-agaghị emetụta. Ọ bụ anụ ahụ na-ebu agha ịhapụ ihe echekwara n'ime ọbara ka e wee nwee ike inye mkpụrụ ndụ niile. Ọrụ nke cortisol na-abawanye na mbufụt. Ọ na-akpali mmepụta nke ihe nchebe na ọrụ sel na-adịghịzi mkpa iji gbochie mmụba, ma ọ bụrụ na ndị ahụ na-arụsi ọrụ ike (gụnyere megide mkpụrụ ndụ nke ha), cortisol na-egbochi ịnụ ọkụ n'obi ha. N'okpuru nrụgide, ọ na - egbochi nkewa sel, nke mere na ahụ adịghị etinye ume na ọrụ a, na usoro ahụ ji alụso ọrịa ọgụ site na itinye iwu ka ọ ghara ịhapụ "ihe nkwarụ" ahụ. Hụmone aldosterone na-achịkwa ịta ahụ n'ahụ nke nnu saline - sodium na potassium. Glands bụ ụmụ nwoke na ovaries n'ime ụmụ agbọghọ. Hormones, nke ha na-emepụta, na-enwe ike ịgbanwe usoro mmemme. Ya mere, testosterone (bụ isi nwoke na nwanyị) na-enyere aka na-eto eto nke anụ ahụ, usoro ọkpụkpụ. Ọ na-eme ka agụụ gụkwuo ma na-eme ka ụmụ okorobịa na-agbasi ike karị. Na, ọ bụ ezie na a na-ele testosterone anya dị ka nwa nwoke, ọ na-ekpuchi ụmụ nwanyị, ma ọ na-enweghi nchebe.
Nye dọkịta!
Otutu mgbe, umuaka nwere umuaka na umuaka ndi n'echegbu ndi ozo ha na eto eto na-abia na ndi nwatakiri. Ndị nne na nna na-ege ntị n'eziokwu ahụ bụ na nwatakịrị ahụ na-apụ apụ n'etiti ndị ọgbọ, wee malite ịchọpụta ihe kpatara ya. Ọtụtụ ọrịa ọrịa endocrine ndị ọzọ enweghị njirimara, na nsogbu ndị nne na nna na ndị dọkịta na-achọpụta mgbe ọrịa ahụ gbanwere ọrụ nke akụkụ ụfọdụ ma ọ bụ akụkụ ahụ dum. Mee ka nwa ahụ mara gị: ahụ. Na ụmụntakịrị, isi na akpati na-ejikọta ogologo ahụ dum ga-ebu ibu. Site na afọ 9 ruo na nwa ahụ malitere ịgbatị, ọtụtụ akụkụ ahụ ya na-abịakwute ndị okenye.