Enwekwu ihe oriri nke vitamin ka egosiri na ndị na-eri nri ha ezughị oke, ụmụaka na ndị nọ n'afọ iri na ụma, ndị ọrịa na ndị nwere mgbatị dị ogologo, ụmụ nwanyị dị ime na ndị nọọsụ. N'ọnọdụ ndị a, enweghi vitamin kwesịrị ijupụta na mgbakwunye vitamin kwesịrị ekwesị. Ozi a na-ejedebe ihe ọmụma anyị niile. Ọ bụ mmadụ ole na ole maara n'ezie ihe vitamin bụ, ihe mere ha ji dị mkpa, ihe mmetụta ha bụ. Ma nke a abụghị ihe dị mkpa ịmara onye ọ bụla n'ime anyị.
Kedu ihe bụ vitamin?
Vitamin bụ ogige ndị na-eme ka ahụ ghara ịdị na-emepụta n'onwe ya, n'ihi ya, a ghaghị ịnye ha nri. Ha abụghị otu dị iche iche na-enwe ụdị ọgwụ dị iche. Ụfọdụ bụ asịd, dị ka vitamin C, nke bụ nanị ascorbic acid ma ọ bụ ihe mgbapụta ya. Ndị ọzọ bụ salts, dị ka vitamin B15, nke bụ nnu calcium nke gluconic acid. Vitamin A na-ezo aka na otu ìgwè alcohols nwere oke dị arọ dị arọ, nke nwere mmetụta nke okpomọkụ na ikuku oxygen.
Ụfọdụ vitamin bụ ogige ọgwụ dị iche iche, ebe ndị ọzọ, dị ka vitamin C, D ma ọ bụ B, gụnyere ọtụtụ chemicals. Mmiri vitamin C na D bụ otu nke ihe dịka elekere 16 nke yiri steroid. Otu a na-agụnye ergosterins (provitamin D 2), nke na-emekarị site na anụ ahụ, 7-dehydrocholesterol (provitamin D 3) dị na azụ. Ihe abụọ a na anụ ahụ na-abanye na vitamin D 2 na D 3. A ghaghị icheta na ngụkọta dum nke vitamin B nwere otu aha ọ bụghị n'ihi na ha bụ ndị yiri nke ahụ, ma n'ihi na ha na-emekọ ihe ọnụ. Ihe ndi mmadu tinyere na vitamin ndi a nwere aha ha maka chemicals di iche iche. Dị ka ihe atụ, vitamin B 1 bụ thiamine, nke na-arụ ọrụ n'ime ahụ, dị ka thiamine pyrophosphate. A na-akpọ vitamin B 2 riboflavin, vitamin B 6 bụ pyridoxine, nke na-arụ ọrụ n'ime ahụ dị ka pyridoxal phosphate. A kọwara vitamin B 12 dị ka cobalamin ma ọ bụ cyanocobalamin, nke na-egosi na otu n'ime ihe ndị ahụ bụ cobalt.
Omume nke vitamin
Ihe a na-ahụkarị bụ ịdị arọ dị arọ nke vitamin niile - ọrụ ha na ahụ mmadụ bụ ịhazi usoro niile. Ọ bụ ezie na anyị chọrọ ha na obere, ma o sina dị ha na-ekere òkè dị mkpa na metabolism. Ya mere, ihe mgbagwoju anya na mmechi nke mmeghariri ihe omumu n'ime aru apughi ele ya anya.
Metabolism bụ usoro nke ịgbanwere nri nke gụnyere carbohydrates, protein, abụba, mmiri, salts na vitamin. A na-echi nri ma gbarie n'oge mgbanwe ntanetị, ma ghọọzie ihe nrụpụta iji mepụta mkpụrụ ndụ ọhụrụ ma ọ bụ jiri dị ka isi iyi nke ike. Vitamin abụghị isi iyi nke ike ma ọ bụ ihe owuwu maka mkpụrụ ndụ. Ma ha dị mkpa maka usoro nke metabolism iji gaa n'ihu. Ha ga-anọgide na-arụ ọrụ dịka "detonator", nke na-eme ka engine nke igwe dị oke mgbagwoju anya, nke bụ akụkụ ahụ. Ọ bụ vitamin ndị na-eme ka o kwe omume mmeghachi omume nke mkpụrụ ndụ. Ihe ha na-eme yiri nke mmiri, nke, n'ihi nsị ya dị oke arụ, nke nwere ike ịbanye n'ime akụkụ na anụ ahụ niile. Enweghị mmiri, ndụ adịghị ekwe omume. Na-enweghị vitamin, dị ka ọ na-atụgharị, kwa.
Gịnị mere ha ji dị mkpa?
Agụmakwụkwọ yiri nnukwu osisi ọkụ, nke a na-emepụta ike na ihe owuwu (dịka ọmụmaatụ, protein). Vitamin na-anọ n'ime ihe ndị dị ndụ niile dị mkpa ma dị oké mkpa iji mepụta mmeghachi omume dị mkpa maka ndụ. Ha na-eme dị ka ndị na-akpali akpali, ya bụ. mee ka mmeghachi omume kemikwuo ngwa ngwa na-enweghị isi na ha. Dịka ọmụmaatụ, chịkwaa ikesa nri nye ihe dị mfe, solubles (enzymes digestive), ma ọ bụ iji hụ na mgbanwe nke ihe ndị a dị mfe dị ike. Ọrụ nke vitamin yiri ọrụ nke ndị ọrụ na-adịghị arụ ọrụ onwe ha, ma ọnụnọ ha pụtara na ndị ọrụ na-arụ ọrụ ngwa ngwa na ịrụ ọrụ nke ọma.
Vitamin bụ ndị na-enyere aka n'anụ ahụ. Ha na-eme ihe dịka "enzyme njikọ," ya bụ, ha na-etolite enzymes. Mkpụrụ vitamin nke ọrụ coenzyme bụ "obere ihe" dị ntakịrị, ma dị ike, ya mere, n'ihi ọrụ ya, usoro niile n'ime ahụ ga-aga ngwa ngwa ma rụọ ọrụ nke ọma. Dịka ọmụmaatụ, starch na-agbaze ngwa ngwa n'ihi enzymes pụrụ iche na maltose. Mgbe usoro a mere n'enweghị enzymes, onye ga-eche ọtụtụ nsogbu ihu. Ya mere, ọrụ nke enzymes na vitamin na ọrụ nke coenzymes dị ezigbo mkpa. Ọzọkwa, ọ bụghị nanị na ha ga-emezi usoro ahụ, kamakwa "kpebie" banyere ụdị ihe mmalite ahụ maka mmeghachi omume mmeghachi omume ụfọdụ.
Enzymes na ndị inyeaka ha, vitamin na-arụ ọrụ dị mkpa n'ime ọtụtụ nde mmeghachi omume n'ime ahụ. Ọ bụ maka ha na usoro mgbagwoju nke nhazi nri amalite, mgbe ahụ, ịme ngwa ngwa iji ihe ndị dị mfe maka anụ ahụ na-esote. Ọbụna n'oge na-eri nri ma ọ bụ na-atụgharị ya n'ime obere ahụ, enzymes a na-akpọ amylases na-arụ ọrụ n'ime oghere ọnụ, nke gbanwere carbohydrates n'ime sugar ma gbatuo protein ahụ n'ime amino acid.
E nwere ihe dị iche iche na-enyere ha aka, dịka ọmụmaatụ, ụfọdụ vitamin na-arụ ọrụ coenzymes. A na-arụ ọrụ vitamin B 1 na B 2 ọnụ na enzymes kwekọrọ na ya, na-achịkwa ike nke decomposition nke carbohydrates na ndị na-edozi ahụ. Na mgbakwunye, yana vitamin B 1, acetylcholine, ihe na-achịkwa ebe nchekwa, na-ahapụkwa mkpụrụ ndụ nerve. Ọ bụghị ihe mgbagwoju anya, enweghị vitamin a na-eduga na ọnwụ nke ncheta na itinye uche. Vitamin B 6 kwadoro usoro mmepụta ihe nke protein, gụnyere hormones. N'ihi ya, ụkọ nke vitamin a na-eme ogologo oge bụ ihe kpatara oge mgbatị (nke metụtara erighị mmiri hormone). Mmiri vitamin a na - ewepụkwa ha na - emetụta hemoglobin (nke na - eburu oxygen na anụ ahụ dịka akụkụ nke ọbara ọbara uhie), n'ihi ya, enweghị ya bụ kpatara ọrịa anaemia. Vitamin B 6 na-etinyekwa aka na mmepụta nke ogige ndị na-arụ ọrụ nke usoro ụjọ ahụ (dịka ọmụmaatụ, serotonin), yana maka ịmebe ọbọ mịl (mkpuchi nchebe nke mkpụrụ ndụ nerve). Enweghi ike ya nwere ike iduga ọtụtụ ọrịa nke usoro ụjọ ahụ na ike nke ike uche. A na - achọkwa vitamin B 6 n'oge a kpụpụtara mkpụrụ ndụ ọhụrụ na ịrụ ọrụ nke mkpụrụ ndụ mkpụrụ ndụ, ekele nke mmepe ahụ na mmalite ya na - ewere ọnọdụ. Ọ bụrụ na vitamin adịghị ezu, mmeghachi omume ndị a anaghị arụ ọrụ nke ọma. E nwere ntụpọ na nchịkọta ọbara, onye ahụ nwere ọbara ọbara ọbara ole na ole, bụ nke, n'aka nke ya, mere ka ọ bụrụ ọrịa na ọrịa.
Ọ dịghị ihe dị mkpa bụ vitamin D, mmetụta ya gụnyere ọtụtụ ọbịbịa. Akpụkpọ ahụ n'okpuru nduzi nke ultraviolet ụzarị na-atụgharị provitamin D 2 na D 3 n'ime vitamin D 2 na D 3. Ihe ọzọ na-eme n'ime imeju, ebe a na-agbanwe vitamin na hormone nke na ọbara na-abanye n'ime anụ nke eriri afọ na ọkpụkpụ. Ọ na - akpali epithelum nsia iji bufee calcium site na mucosa intestinal, nke mere na e guzobe protein na ibufe nke calcium na - emewanye, nke na - eme ka absorption nke calcium na phosphorus dị elu. Ya mere, enweghị vitamin D na-eduga ná mmebi nke absorption nke calcium site na akụkụ eriri afọ na, n'ihi ya, iji debe ọkpụkpụ. Ọ dị ize ndụ karịsịa maka ụmụaka ndị chọrọ calcium iji wụ ọkpụkpụ. Mgbe ahụ, e nwere ihe ize ndụ dị njọ na ọkpụkpụ ndị a, dịka rickets, njiko nke ikpere ikpere na ọbụna nkwụsị nke uto.
Vitamin C gụnyere mmepụta na nchekwa nke protein collagen, nke bụ anụ ahụ kachasị anụ ahụ. Ọ na - ejikọta mkpụrụ ndụ niile, n'agbanyeghị ọdịdị ha, ma na - echebe mkpụrụ ndụ site na ọrịa. Enweghị vitamin C bụ ihe mere na enweghị ụkọkọ, nke na-eme ka anụ ahụ bụrụ nke na-adighi ike, nke nwere ike imebi, nke dị mfe ịkwụsị ma kpatara ọbara ọgbụgba. Site na mpempe dị ịrịba ama, nsị anụ ahụ (scurvy) nwere ike ịmalite, mgbe e mechara ahụ adịghị ike nke ahụ, ma ntre ịguzogide ọrịa na-ebelata.
Ihe ọṅụṅụ, mbadamba ma ọ bụ injections?
Nke bụ eziokwu bụ na ụdị vitamin kwesịrị ekwesị kwesịrị ịba anyị nri. Otú ọ dị, mgbe ha na-anọghị n'ime ahụ anyị, anyị pụkwara ịdọrọ ha n'ụdị nke vitamin ndị dị njikere n'ụdị ntụ ntụ, mbadamba, capsules, yana gels, lotions, inhalations, implants na injections. A na-eji usoro ihe a niile mee ka ngwa ngwa nke mmiri vitamin ndị dị na ahụ dị ngwa.
Mgbe ufodu, i nwere ike kpebie ibu otutu ihe, nke gunyere ngwakọta nke vitamin di iche iche. Ọ na-eme na nanị otu nkwadebe vitamin ga-enwe mmetụta ụfọdụ. Ya mere, na oge opupu ihe ubi, mgbe anyị na-adịghị ike, anyị na-eme ka ọgwụ vitamin C. mụbaa. Mgbe anyị na-enwe ahụ mgbu ahụ, ndị dọkịta na-ekwukarị na injections nke vitamin sitere na otu B. Ihe ndị a na-akpọ "vitamin cocktails" na-ewu ewu. Ma echefula na ihe kachasị mma - isi nri nke vitamin. Naanị ị chọrọ ịmata ihe na otu esi eri nri a ma ọ bụ nri ahụ. Dịka ọmụmaatụ, anyị maara na carrots nwere ọtụtụ carotene. Ma, ọ bụ mmadụ ole na ole maara na ọ na-adịghị agbarie ya n'ụdị ya. Ọ bara uru naanị na abụba, nke bụ, dịka ọmụmaatụ, na mmanụ ihe oriri.
Olee otú iji mee ya?
Ị ga-ama na a na-ekezi vitamin niile na ụzọ abụọ: abụba-soluble (vitamin A, D, E na K bụ ha) na mmiri soluble (vitamin C na B vitamin, ya bụ B 1, B 2, B 6, B 12 na niacin, folic acid, pantothenic acid na biotin). Ụdị vitamin mbụ dị na abụba na abụba abụba. Ọ dịkwa mkpa iji hụ na ahụ nwere ike itinye ha. Otu a nwekwara ike ịgụnye beta-carotene, ma ọ bụ provitamin A, nke a na-achọta na mkpụrụ osisi na akwụkwọ nri. Ọ bụrụ na anyị chọrọ ka vitamin na-erite uru, anyị kwesịrị iji ha na nri ndị nwere abụba. Nke a ga-akwalite absorption nke vitamin a. Maka otu ihe ahụ, a ghaghị ilo vitamin na mbadamba nkume n'oge ma ọ bụ mgbe nri gasịrị.
A pụrụ ịchọta vitamin mmiri na-edozi mmiri n'ime mmiri nke nri. Iji mee ka ha daa, ị dịghị mkpa abụba. Ikwesiri ịkpachara anya na ha - egbula ha ogologo oge iji mee ihe dika nri. Ọhụrụ ngwaahịa, dị ka akwụkwọ nri na mkpụrụ osisi, na-efu ọtụtụ n'ime vitamin mgbe nri. Ọ dị mkpa ịchekwa ha na ala dị ala iji zere nkwụsị nke vitamin.
Ị maara ...
Osisi dịkwa mkpa vitamin. Ha nwekwara ike ịmepụta ha site n'èzí, ya bụ, iji mepụta maka nzube nke aka ha. Mkpụrụ osisi, n'adịghị ka ụmụ mmadụ na ụmụ anụmanụ, na-enwe ike ịmepụta nri ha, nke a na-esite na mineral na mmiri.
Ọ na-apụta na mkpụrụ ndụ na-emepụta site na ndị dị ndụ na-adabere na ụdị. Dịka ọmụmaatụ, ụmụ mmadụ, enwe na ọka pigs enweghị ike synthesize acid ascorbic. Ya mere, ha kwesịrị inweta vitamin C site n'èzí. Ka o sina dị, oke ndị a na-achọkwa ihe a, na-enwe ike ịmepụta ya n'onwe ya.
Tụkwasị na vitamin ndị dị mkpa maka ụmụ anụmanụ na ụmụ ahụhụ, a na-enwekwa vitamin maka ụdị ụmụ ahụhụ dị iche iche (dịka ọmụmaatụ, porphyrins, sterols) na microorganisms (glutathione, lipoic acid).
Isi iyi nke vitamin maka ụmụ anụmanụ nwere ike ọ bụghị nanị na osisi, kamakwa nje bacteria na eriri afọ. Carnivores, na-eri ihe dị n'ime eriri afọ nke ndị ha metụtara, chịkọta ụfọdụ vitamin.
Vitamin D dị mkpa maka onye naanị mgbe akpụkpọ ahụ adịghị ekpuchi anyanwụ. N'aka nke ọzọ, ọ bụrụ na ọ nweta ụzarị ultraviolet zuru oke, emela ihe oriri vitamin D ọzọ.