Ihe dịka pasent 10 nke ndị na-eto eto na-eche mmetụta nke oké ifufe, ma pasent a na-ebili na afọ. N'etiti ndị dị ihe dị ka afọ 50, ọ fọrọ nke nta ka onye ọ bụla nwee mmetụta a. Oké mmiri ozuzo na-eme ka mbara ala nke mbara ala anyị, dị iche site n'azụ ahụ mara ahụ. A na-edekọ oké ifufe a n'otu oge n'ụwa dum; oge ha nwere ike ịdị iche ma tụọ ọtụtụ awa, ma ọ bụ ọtụtụ ụbọchị.
Ka anyị na-emeso ọdịdị anụ ahụ nke ihe a. Anyanwụ, dị ka a pụrụ isi kwuo ya, bụ nnukwu mmiri dị na ya, site na "oghere" dị na mbara igwe nke Sun, iyi nke ihe dị na mbara igwe (plasma) nke nnukwu okpomọkụ na-agbaba na mbara igwe. A na-akpọ ihe a "ifufe nke igwe". Site na ngwa ngwa na-arịwanye elu, nrịba nke plasma na-agbasa ọ bụghị nanị na mbara igwe, kama na-agafe karịa ókèala ya.N'ime oge ọrụ nke anyanwụ, mmịpụta nke anyanwụ dịwanye ọtụtụ. Mgbe ụbọchị ole na ole gasịrị, ọkụ na-ekpuchi si n'ọkụ anyanwụ na-abata Ụwa ma na-ekpuchi ụwa. N'okpuru mmetụta nke ifufe anyanwụ, ọgba aghara nke oghere magnet na-eme. Ihe nrịba compass ahụ ka na-ele anya n'ebe ugwu, ma ihe ndị ọzọ dị nro na-egosi na oké ifufe. Mgbe ọrụ nke anyanwụ na-ebelata, a na-agụpụta ihe ndị e ji eme ihe, usoro ahụike anyị na gị na-abata n'ọnọdụ ahụ.
Na mgbakwunye na afọ, ọ bụ mmetụta dị iche iche nke ọrịa ahụ na-eme ka ọkpụkpụ dị iche iche na-eme ka ọrịa dị iche iche na-emetụta. N'ime oge ndị a, ọrịa niile na-echetara anyị nke ọma: ha na-echetara anyị ọrịa abụọ nke ọrịa na-agwọ ọrịa na ọrịa uche, ọrịa shuga, na ọrịa ndị ọzọ anyị na-echegbubeghị.
Karịsịa mmetụta na-akpata mmetụta nke oké ifufe na ndị na-enwe mmasi obi ma ọ bụ strok - ọrịa ndị na-efe efe, na-arịwanye elu nke ọma. Ya mere, n'echiche, oké mmiri ozuzo na-egosi ahụ ike.
Ntak emi owo, emi odude nsannsan ke Sun, ọfọn ke ukpụhọde ke utom emi odude ke heaven? E nwere ọtụtụ nkwupụta ndị na-akọwa mmetụta dị n'ahụ mmadụ nke oké ifufe. Dị ka otu n'ime echiche ndị ahụ si kwuo, ihe niile ahụ dị ndụ nwere njiri, nke pụtara, njikọ kpọmkwem na ala magnet. Karịsịa, magnetoreception dị ezigbo mkpa ná ndụ ụmụ nnụnụ: ha na-eji aka ha akọwa ntụziaka nke ụgbọ elu ha site n'enyemaka nke oghere magnet Earth. N'otu aka ahụ, pusi furu efu chọtara ụzọ iji laghachi n'ụlọ. N'ụzọ dị mwute, na ụmụ mmadụ dịka "mgbagwoju anya" dị ka ọ fọrọ nke nta ka ọ bụrụ ihe niile.
Ndị mmadụ na-eji obere mgbanwe na ebe magnet ma emeghachighị ha. Ma na nnukwu nchekasị magnet, "sensọ n'ime ụlọ" mmadụ na-akpata. Dị ka ọ bụla nrụgide, enwere ntọhapụ dị ịrịba ama nke adrenaline. N'ihi ya, nrụgide dị elu "jumps", na n'azụ ọrịa ndị na-adịghị ala ala na-eyi nnukwu nsogbu. Enwere ụra ụra na ikuku n'ozuzu, ọrịa na-arịwanye elu.
Kedu ka ị ga - esi zere mmetụta nke nsogbu ndị a na - emepụta nke magnetik? N'ime nsogbu siri ike maka ogologo oge, ndị ọkachamara dị iche iche na-arụ ọrụ. Dị ka ihe atụ, na ụlọ nyocha, onye kpuchiri ihu nchebe, nke a mere ka o zere mmetụta nke oké ifufe. Ma nke a bụ naanị nnwale, ọ bụghị ihe ngwọta maka nsogbu ahụ.
Kedu otu esi echebe ndị nkịtị? Emechila ihuenyo ahụ! A gwara ndị dọkịta ka ha ghara ichere maka ọdịdị nke mgbaàmà na-adịghị mma, na ịgafe nyocha tupu ị mata ọrịa ndị na-adịghị ala ala. Ya mere, ị ga-akwadebe maka nhọrọ ndị ị ga-eme maka mmebiwanye nke ọdịmma. Ma mgbe oké ifufe na-ebuwanye ibu, n'ọgụ ụlọ gị ga-abụ ọgwụ ndị dọkịta kwuru.
Nhọrọ nke ọgwụ kwesịrị ịbụ nanị onye ọ bụla, dabere na afọ nke onye ahụ, ọrịa ya na ogo nke inwe mmetụta maka nchekasị magnetik. Na-elekọta ahụike gị, na-elekọta ya. Ahụ siri ike ma dị mma ka ọ ga - esi na - emegide nsogbu mpụga, nke pụtara na ọ dịghị ihe ọ ga - atụ egwu site na oké ifufe.